Chuyện Bỏ Phố Của Thuận Tui Và Những Gì Bài Báo Chưa Kịp Kể

Mấy tháng trước, có bài báo trên VnExpress viết về chuyện của Thuận tui, một kỹ sư IT dành ba năm tự làm nhà ở quê. Bài viết nhận được nhiều sự quan tâm, và Thuận tui thực sự trân trọng điều đó. Nhưng đọc lại câu chuyện của chính mình qua lăng kính của người khác, Thuận tui nhận ra, một bài báo dù chi tiết đến đâu cũng chỉ là một lát cắt đẹp. Nó giống như một tấm ảnh check-in vậy, lung linh nhưng chưa kể hết được cả hành trình. Đằng sau ba năm cầm xẻng, cầm búa là vô vàn những đánh đổi, những va chạm và cả những vỡ mộng mà chỉ người trong cuộc mới thấm thía. Vậy nên, bài viết này là để kể nốt nửa còn lại của câu chuyện. Không phải để tô hồng hay bôi đen, mà để vẽ một bức tranh toàn cảnh, thực tế hơn về cái 'được' và cái 'mất', về một miền quê không còn là 'chốn về' yên bình như trong tưởng tượng.

Chắc chắn rồi, cái được lớn nhất và dễ thấy nhất là thoát khỏi khói bụi, kẹt xe của Sài Gòn. Mỗi sáng thức dậy là không khí trong lành, là không gian rộng rãi cho vợ chồng Thuận tui và mấy em cún tha hồ chạy nhảy. Đó là một sự giải phóng không thể chối cãi, một giá trị hữu hình mà ai cũng khao khát. Nhưng sự thật là chúng ta đang đánh đổi một loại ô nhiễm này để đối mặt với một hiểm họa khác, âm thầm và đáng sợ hơn. Nhiều người nghĩ về quê là về với sự trong lành tuyệt đối, nhưng họ chưa biết về nỗi lo từ lòng đất. Thực tế, ô nhiễm nguồn nước ngầm từ thuốc trừ sâu, phân bón hóa học đang là một vấn nạn. Tỷ lệ ung thư ở một số vùng nông thôn là con số biết nói, một lời cảnh báo rợn người.

Điều này không phải là lý thuyết suông. Thuận tui đã tận mắt chứng kiến những vườn cây ăn trái được phun thuốc bảo vệ thực vật dày đặc. Đau lòng và đáng sợ hơn là cảnh tượng sáng nay nhà vườn vừa phun thuốc, thì chiều thương lái đã vội vã tới cân ký, hái vội để kịp chuyến xe. Khoảnh khắc đó, niềm tin vào khái niệm "trái cây sạch tại vườn" trong Thuận tui hoàn toàn sụp đổ. Mình nhận ra, vấn đề an toàn thực phẩm không nằm ở "phố" hay "quê", mà nằm ở lương tâm người sản xuất và sự quản lý lỏng lẻo.

Về kinh tế và sự nghiệp, câu chuyện cũng phức tạp không kém. Nhiều người nghĩ về quê là thoát khỏi guồng quay 8 tiếng, nhưng với Thuận tui thì không. Công việc IT vẫn đòi hỏi phải online đúng giờ hành chính. Sự "tự do" ở đây là tự do khỏi văn phòng, khỏi kẹt xe, nhưng đổi lại là một áp lực mới, một "nhà tù" vô hình của sự kỷ luật. Bạn phải chuyên nghiệp và tự giác hơn rất nhiều để duy trì hiệu suất và sự tin tưởng của công ty khi làm việc từ xa.

Ảo tưởng về "đất rẻ" cũng đã chấm dứt. Giá bất động sản ở nhiều vùng quê đã bị đẩy lên cao ngất ngưởng, vượt xa thu nhập thực tế của người dân địa phương. Hệ lụy là người trẻ ở quê bây giờ muốn mua đất, cất nhà cũng chật vật không kém gì ở thành phố, nếu không có nền tảng gia đình hỗ trợ. Giấc mơ "an cư" ở quê giờ cũng đầy áp lực. Thuận tui may mắn giữ được công việc IT từ xa, nó như một cái "phao cứu sinh" kinh tế cho cả dự án làm nhà ba năm. Nhưng Thuận tui luôn tự hỏi: Nếu một ngày công việc này không còn thì sao? Nguồn thu nhập ổn định từ nó chính là cái xương sống chống đỡ cho toàn bộ cuộc sống mới này. Mất đi trụ cột đó, mọi thứ mà vợ chồng tui đã và đang xây dựng đều có nguy cơ lung lay, thậm chí sụp đổ. Đây là rủi ro lớn nhất mà bất kỳ ai cũng phải tính đến. Dù vậy, vẫn có những điểm sáng tích cực. Sự phát triển của hạ tầng đường sá và thương mại điện tử đã giúp người dân tiếp cận nguồn hàng đa dạng và mở ra những cơ hội kinh doanh mới, làm giảm bớt sự cách biệt với thành thị.

Va chạm lớn nhất có lẽ là về nếp sống. Tình làng nghĩa xóm, sự giúp đỡ của họ hàng trong những việc lớn là có thật và vô cùng quý giá. Nhưng bên cạnh đó là nỗi ám ảnh mang tên "xưa nay ở đây đều vậy". Khi làm việc, giao dịch, Thuận tui thường xuyên đối mặt với tác phong hời hợt, thiếu chuyên nghiệp, nơi mọi thứ đều dựa trên thói quen, "lệ làng" thay vì quy trình, hợp đồng rõ ràng. Đối với một người đã quen với môi trường làm việc chuyên nghiệp, sự va chạm này gây ra rất nhiều mệt mỏi và cảm giác bất lực.

Và dù bây giờ chưa có con, vợ chồng Thuận tui đôi khi cũng nghĩ xa hơn. Nếu sau này có con, hệ thống giáo dục ở đây sẽ ra sao? Cơ hội tiếp xúc, cọ xát của con có bị giới hạn không? Đây là một câu hỏi lớn, một sự đánh đổi tiềm tàng cho tương lai của cả một thế hệ sau mà bất kỳ cặp đôi nào cũng cần cân nhắc.

Nhìn lại hành trình của mình, Thuận tui thấy việc về quê không phải là một cuộc đào thoát. Nó giống như việc bạn chuyển từ một trò chơi cấp độ khó này sang một trò chơi cấp độ khó khác, với một bộ quy tắc và những thử thách hoàn toàn mới. Bạn không thể trốn chạy khỏi các vấn đề của xã hội hiện đại. Ô nhiễm, áp lực bất động sản, sự va chạm trong công việc... chúng đều hiện hữu ở quê, chỉ là dưới một hình thức khác. Ngôi nhà của Thuận tui trên báo là thật. Nhưng những lo toan, những va chạm và cả những vỡ mộng đằng sau nó cũng thật không kém. Vậy nên, nếu bạn đang mơ về một miền quê hoàn hảo, hãy chuẩn bị tinh thần không chỉ cho khu vườn, mà cho cả những 'cơn bão' không có trong ảnh. Bởi vì về quê, suy cho cùng, là một lựa chọn của sự trưởng thành và lòng dũng cảm để đối mặt.